Indeks   Dzisiaj   Kult.materialna   Hafty   Kuchnia   Kult.duchowa   Bajki   Rok obrzędowy   Rok w przysłowiach   WWW
 
KULTURA LUDOWA REGIONU KASZUBSKIEGO - DZISIAJ

Kultura ludowa - to cały zespół nawyków i form zachowania społecznego, wytwory materialne i duchowe, przekazywane z pokolenia na pokolenie. Odzwierciedla się w niej:
  • mądrość ludu, który optymalnie potrafił dostosować się do swojego środowiska: warunków naturalnych i rytmu przyrody,
  • archetyp - odwieczny, podświadomy, wspólny wszystkim ludziom wzorzec reagowania i postrzegania świata, organizujący zachowania jednostki w typowych ważnych sytuacjach,
  • zróżnicowanie regionalne w mowie, obrzędach, stroju - podkreślające przynależność do odrębnych grup etnicznych.
Kulturę ludową cechowała niezwykła trwałość przekazu na przestrzeni wielu wieków, uwarunkowana jednak trwałością zasiedlenia. Obecnie w krajach o wysokiej cywilizacji zanikają jej tradycyjne formy. Stąd zadanie dla nas i dla naszych bezpośrednich następców:

ocalić te wartości, które wiążą się z dawnymi ludowymi kręgami kulturowymi.

Służą temu liczne placówki muzealne: skanseny we Wdzydzach i w Klukach, zagroda gburska w Nadolu nad jeziorem Żarnowieckim, oraz muzea kaszubskie w  Kartuzach, Bytowie, Pucku. W Gdańsku-Oliwie, w dawnym Spichlerzu Opackim koło katedry mieści się dział etnograficzny Muzeum Narodowego w Gdańsku.

Ponadto w bardzo wielu wsiach powstały izby regionalne gromadzące zbiory, nieraz o dużej wartości etnograficznej, owszem, dla turystów, ale także dla miejscowych: dla dzieci i młodzieży, aby uczyli się i wiedzieli "jak drzewiej bywało".
W miastach, wsiach i skansenach odbywają się imprezy o charakterze jarmarków twórczości ludowej, z udziałem regionalnych zespołów pieśni i tańca.

  Zesół regionalny 'Tuchlińskie Skrzaty'
Wyroby z rogu
Ptaki pana Izajasza Rzepy z Redy
 

Dzisiejszego oblicza kultury kaszubskiej nie da się jednak sprowadzić tylko do muzealnego folkloru. Na codzienny użytek przetrwał język kaszubski: w mowie i w piśmie, czym niewiele grup etnicznych może sie pochwalić. W wielu miejscowościach, zwłaszcza na półwyspie, nazwy ulic i ogłoszenia podawane są w dwóch językach: polskim i kaszubskim.

Powstaje ceramika...   Od 150 lat nieprzerwanie powstaje literatura w języku kaszubskim. Organizo- wane są konkursy prozatorskie i poetyckie o znaczącej randze. Język kaszubski trafia do szkół: jest nauczany w kilkunastu szkołach podstawowych, oraz w  Kaszubskim Liceum Ogólnokształcącym w Brusach. Na Uniwersytecie Gdańskim jest prowadzony lektorat tego języka. W maju 2002 odbył sie tu pierwszy kaszubski konkurs ortograficzny w oparciu o teksty Hieronima Derdowskiego.
 
Ukazuje się kaszubska prasa: miesięcznik "Pomerania" i tygodnik "Norda - Pismiono Kaszëbsczi Zemi" - jako dodatek do "Dziennika Bałtyckiego".
Gdański ośrodek TVP emituje cykliczny program "Rodnô Zemia", a w Radiu Gdańsk jest stała audycja "Na bôtach ë w bôrach".

Kaszubski Uniwersytet Ludowy z ośrodkami w Szymbarku i Starbieninie prowadzi działalność oświatową w w zakresie edukacji regionalnej i gospodarki samorządowej.
 
W roku 1956 powstała organizacja społeczno-kulturalna pod nazwą Zrzeszenie Kaszubskie. Od 1964 roku działa jako Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. Obecnie w kilkudziesięciu oddziałach skupia około 6 tysięcy członków. Zrzeszenie pracuje na rzecz utrzymania kaszubskiej tożsamości oraz rozwoju społeczno-gospodarczego regionu pomorskiego.

powrót